កិច្ចសន្យាពាណិជ្ជកម្ម

ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ

វិទ្យាស្ថានក្រុងអង្គរ

មហាវិទ្យាល័យនីតិសាស្រ្ដ និងវិទ្យាសាស្រ្ដសេដ្ឋកិច្ច

Faculty of Law and Economic

នីតិពាណិជ្ជកម្ម

កិច្ចការស្រាវជ្រាវ

កិច្ចសន្យាពាណិជ្ជកម្ម

បង្រៀនដោយលោកគ្រូ តុប ពុទ្ធី

ស្រាវជ្រាវដោយសិស្សនិស្សិត

​១-ទីន សុភ័ក្រមន្នី                        ២-ជួន ពិសី

   និស្សិតឆ្នាំទី២ ឆមាសទី២ ជំនាន់ទី១៤ វគ្គសៅរ៍-អាទិត្យ
ឆ្នាំសិក្សា២០១៦-២០១៧

អារម្ភកថា

 ក្នុងនាមរូបខ្ញុំបាទជាសិស្សនិស្សិតរៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ផ្នែកនីតិសាស្ត្រ ជំនាន់ទី១៤ ឆ្នាំសិក្សា ២០១៦-​២០​១៧ នៃវិទ្យាស្ថានក្រុងអង្គរខេត្តកំពង់ធំ ស្រាវជ្រាវលើប្រធានបទស្តីពី “កិច្ចសន្យាពាណិជ្ជកម្ម” គឺប្រធានបទមុខវិជ្ជា ពាណិជ្ជកម្មនៃថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រនីតិសាស្រ្ដ ឆ្នាំទី២ ឆមាសទី២ នៃវិទ្យាស្ថានក្រុងអង្គរ ខេត្តកំពង់ធំ ដែលសៀវភៅនេះស្រាវជ្រាវ ប្រមូលផ្តុំមកចងក្រងឡើងនូវខ្លឹមសារខ្លះៗដែលត្រូវបានដក់ស្រង់មកពីការសិក្សាផ្នែកទ្រឹស្តីនៅក្នុងសាលា និងការស្រាវ ជ្រាវតាមប្រព័ន្ធអ៉ីនធើណេត និងសៀវភៅច្បាប់ដែលបានកម្ពុជាបានអនុវត្ត និងកំពុងនៅជាធរមាន។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ សៀវភៅនេះក៏ជាជំនួយស្មារតីដល់សិស្សនិស្សិតជំនាន់ក្រោយក្នុងការសិក្សាពង្រឹងស្មារតីក្នុងការអនុវត្តច្បាប់នៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ មេធាវី អាជ្ញាសាលា និងមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ផ្សេងៗ ។

ខ្ញុំសង្ឃឹមថាស្នាដៃនេះនឹងត្រូវបានចូលរួមចំណែកក្នុងការការពារសន្តិសុខសាធារណៈ សណ្តាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ អភិវឌ្ឍន៍សង្គមឱ្យមានការរីកចំរើនជឿនលឿនលើគ្រប់វិស័យ ដែលពុំឱ្យកើតមានអស្ថិរភាព នត្ថិភាពនៃបទល្មើស និងពង្រឹងនីតិរដ្ឋក្នុងបំណងប្រាថ្នារបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅអនាគត ដែលប្រជា​ពេលរដ្ឋជាក្តីសង្ឃឹមនៃសសរស្តម្ភទ្រទ្រង់ប្រទេសជាតិ ទើបគេចាត់ទុកជាសង្គមមួយបានស្របតាម​ធាតុផ្សំបណ្តាបទដ្ឋាន ឬទម្លាប់ គតិយុត្តិនានានៃសង្គម ដែលចាំបាច់ត្រូវមានប្រជាជន ទឹកដី លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងបទបញ្ញត្តិច្បាប់ជាលំដាប់។ ខ្ញុំសូមសំណូមពរដល់ជនរួមជាតិទាំងអស់ ពិសេសស្ថាប័នតុលាការ ឬស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់នានាផ្តល់ការគាំទ្រ និងចូលរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មស្មើៗគ្នានូវ “តួនាទី និងភារកិច្ចរបស់ខ្លួន” ប្រកបដោយចលនា លេចចេញជាផ្លែផ្កានៃឧត្តមប្រយោជន៍ ក្នុងលំហូរសសៃឈាមនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើង។ ក្នុងការជ្រើសរើសប្រធានបទដែលខ្ញុំបានសរសេរនេះ ពិតជាមានចំនុចខ្វះខាត និងកំហុសមួយចំនួនដែលជាស្នាដៃសម្រិតសម្រាងធ្វើជាលើកដំបូងរបស់ខ្ញុំ ហេតុនេះខ្ញុំមានចិត្តសោមនស្សរីករាយ សម្រាប់ប្រិយមិត្ត អ្នកអាន សិក្សាស្រាវជ្រាវ សិស្សានុសិស្ស លោកគ្រូអ្នកគ្រូ ក្នុងការរិះគន់ ក្នុងអត្ថន័យស្ថាបនាចំពោះប្រធានបទនេះ ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំគ្រប់ពេលវេលា។ ខ្ញុំសូមសម្ដែងទឹកចិត្តសមនោសដ៏ស្មោះស្ម័គ្រ និងសេចក្តីគោរពជូនពរដល់ជនរួមជាតិទាំងអស់នៅគ្រប់ទិសទីដែលផ្តល់ជំនឿ និងការគាំទ្រដល់ប្រធានបទនេះយ៉ាងធំធេង។ ដោយផ្អែកតាមការសន្និដ្ឋាននៃការគាំទ្របែបនេះ ខ្ញុំបានខិតខំស្រាវជ្រាវឯកសារដែលពាក់ព័ន្ធនានា រួមទាំងផ្នែកទ្រឹស្តី និងការអនុវត្តជាក់ស្តែងក្នុងស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ណាមួយ ពិសេសស្ថាប័នតុលាការដែលជាស្ពានយុត្តិធម៌ ។ 

សូមអគុណ! 

 សេចក្តីថ្លែងអំណរគុណ

 ក្នុងនាមរូបខ្ញុំបាទជាសិស្សនិស្សិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ផ្នែកនីតិសាស្ត្រ ឆ្នាំទី២ ជំនាន់ទី១៤ ឆ្នាំសិក្សា ២០១៦-២០១៧ នៃវិទ្យាស្ថានក្រុងអង្គរខេត្តកំពង់ធំ ។

 សូមសម្តែងនូវការគោរពដឹងគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រាវបំផុតចំពោះ ៖ លោកឪពុក អ្នកម្តាយ ដ៏មានគុណធ្ងន់ពុំអាចកាត់ថ្លៃបានចំពោះកូន ដែលលោកខិតខំចិញ្ចឹមបីបាច់ ថែរក្សា ផ្គត់ផ្គង់ ទូន្មានប្រៀនប្រដៅកូនប្រកបដោយព្រហ្មវិហារធម៌ ទាំងកម្លាំងកាយ និងកម្លាំងចិត្ត ដោយក្តីស្រឡាញ់តាំងពីកូនចាប់កំណើតរហូតដល់កូនពេញវ័យ ដោយមិនគិតពីការនឿយហត់ លំបាកយ៉ាងនោះទេ ដើម្បីឱ្យកូនមានអនាគតភ្លឺស្វាង និងបញ្ចប់ការសិក្សាប្រកបដោយជោគជ័យ។ លោក នាយក លោកនាយករង ព្រមទាំងលោក-លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យ ទាំងអស់ នៃវិទ្យាស្ថានក្រុងអង្គរខេត្តកំពង់ធំ ដែលបានប្រឹងប្រែងលះបង់ទាំងកម្លាំងកាយ និងកម្លាំងចិត្តខិតខំបង្ហាត់បង្រៀនផ្ទេរចំណេះវិជ្ជាមកដល់រូបខ្ញុំបាទ នូវគ្រប់មុខវិជ្ជាដ៏មានតម្លៃ និងបានបង្ហាញផ្លូវបង្គាប់ដោយខ្លឹមសារនៃអត្ថបទ ដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំបាទទទួលបាន នូវចំនេះដឹងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់មានឧត្តមភាព រហូតរូបខ្ញុំបាទបានបញ្ចប់ការសិក្សាពីមុខវិជ្ជាមួយទៅមុខវិជ្ជាមួយទៀតប្រកបដោយជោគជ័យ ដើម្បីទុកជាទៀនសម្រាប់អុចបំភ្លឺផ្លូវនៃដំណើរជីវិតទៅថ្ងៃអនាគត់។ ជាពិសេស លោកសាស្ត្រាចារ្យ តុប ពុទ្ធី ដែលបានចំណាយពេលយ៉ាងមមាញឹកដ៏មានតម្លៃបង្ហាត់បង្រៀន ផ្តល់ជាយោបល់ណែនាំ តម្រង់ទិស ដល់ខ្ញុំបាទក្នុងការសរសេរកិច្ចការស្រាវជ្រាវនេះពោពេញដោយអត្ថន័យ និងមានខ្លឹមសារល្អតាមទម្រង់។ 

 លោកគ្រូអ្នកគ្រូ ដែលបានធ្វើការបង្ហាត់បង្រៀនដល់ខ្ញុំបាទតាំងពីបឋមសិក្សា អនុវិទ្យាល័យ វិទ្យាល័យ រហូតដល់ខ្ញុំបាន បរិញ្ញាបត្រឆ្នាំទី២នេះប្រកបដោយជោគជ័យ។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណ និងសូមបួងសួងដល់វត្ថុស័ក្តសិទ្ធិមានបារមីទាំងពួងនៅលើសកលលោកយើងនេះ សូមជួយតាមថែរក្សាជនរួមជាតិទាំងអស់ឱ្យសមប្រកប និងជួបប្រទះនូវសេចក្តីសុខ សេចក្តីចម្រើន ប្រកបដោយពុទ្ធិពរទាំងបួនប្រការ គឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។

សូមអរគុណ!

សេចក្ដីផ្ដើម

   ស្ថិតក្នុងបរិបទនៃការក៏សាងប្រទេសជាតិឡើងវិញលើគ្រប់វិស័យ បន្ទាប់ពីមានមហាវិនាសកម្មដែលបង្កឡើង ដោយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលខ្មែរយើងច្រើនហៅថា របបខ្មែរក្រហមពលពត ដែលគ្របដណ្ដប់លើកម្ពុជាអស់រយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៨ខែ និង២០ថ្ងៃ នាពេលកន្លងមកនេះ កម្ពុជាបានជួបប្រទះនូវឧបសគ្គជាច្រើនឥតគណនាបាន ។ បន្ទាប់ពីថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ កម្ពុជាបានកែប្រែមុខមាត់ថ្មី ដោយការកសាងប្រទេសជាតិលើគ្រប់វិស័យពីបាតដៃទទេ រហូតដល់ទទួលបានសមិទ្ធផលជាច្រើនទាំងផ្លូវសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ ហេដ្ឋារចនសម្ព័ន ជាពិសេសវិស័យច្បាប់នៅកម្ពុជាក៏ចាប់ផ្ដើមរីកចម្រើនកើនឡើងជាលំដាប់គួរឱ្យកត់សម្គាល់ ។ 

     ក្រោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីត្រូវបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣មក កម្ពុជាបានកែប្រែ​របប​នយោ​​បាយ ទីផ្សារពីទីផ្សារផែនការ មកទីផ្សារស៊េរី ដែលបង្កភាពងាយស្រួលដល់បណ្ដាឈ្មួញក្នុង​ស្រុក ​ក្រៅស្រុកចូលមកធ្វើការវិនិយោគលើគ្រប់វិស័យជាពិសេសលើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ដែលធ្វើឱ្យប្រទេស​​​កម្ពុជាយើងចាប់ផ្ដើមមានការីកចម្រើន ជាបន្ដបន្ទាប់ដោយសារកែប្រែរបបនយោបាយទីផ្សារ​នេះ​បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស្អិតរមួយជាមួយបណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយសារលក្ខខណ្ឌធម្មជាតិអំណោយផល ដែលអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាអាចប្រកួតប្រជែង នៅលើឆាកអន្ដរជាតិជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តផងដែរ ។

សូមអគុណ! 

 នីតិកិច្ចសន្យាពាណិជ្ជកម្ម  

I. ច្បាប់ពាណិជ្ជកម្ម

  ការលក់អាជីវកម្ម ជាមួយនឹងការ រួមបញ្ចូលនៅក្នុងអាជីវកម្មរួមមាន ៖  

១.១ ធាតុរាងកាយ

  ធាតុរាងការ គឺជាសម្ភារៈដែលជាគ្រឿងសង្ហារឹមគ្រប់ប្រភេទឧបករណ៍ និងគ្រឿងម៉ាស៊ីនប្រើនៅក្នុងការប្រតិបត្ដិនៃអាជីវកម្មឬទំនិញរួមទាំងវត្ថុរាងកាយទាំងអស់ដែលត្រូវបានដាក់លក់ ។

១.២ ទ្រព្យអរូបី 

  មានរួមបញ្ចូលទាំងអតិថិជន, ឈ្មោះពាណិជ្ជកម្មនិងសញ្ញានេះនិងការផ្ទេរសិទ្ធិភតិសន្យា។ អនុលោមតាមច្បាប់នៃការលក់នេះ, ការលក់អាជីវកម្មមួយតម្រូវឱ្យមានអត្ថិភាពនៃតម្លៃមួយនិងកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់អ្នកទិញនិងអ្នកលក់នៅលើតម្លៃ។ 

ក. អ្នកលក់ 

  អ្នកលក់គឺត្រូវបានទាមទារដើម្បីរួមបញ្ចូលនៅក្នុងកិច្ចការនៃ ការប្រព្រឹត្ដរបស់សុច្ឆន្ទៈក្នុងការលម្អិតមួយចំនួននៃប្រភពដើមនៃអាជីវកម្ម (ឈ្មោះមុនរបស់អ្នកលក់, កាលបរិច្ឆេទនិងធម្មជាតិនៃចំណងជើងនិងតម្លៃរបស់ខ្លួនបានបង់ដោយគាត់) និងសកម្មភាពនៃមូលនិធិនេះ (ចំណូលចុងក្រោយនេះចំនួនបី ឆ្នាំនិងប្រាក់ចំណេញ) ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ទាំងនេះត្រូវបានបម្រុងទុកដើម្បីការពារប្រឆាំងនឹងការបន្លំ ។ 

ខ. អ្នកទិញ

 អ្នកទិញអាចត្រូវបានប្រព្រឹត្តដោយអ្នកលក់ដើម្បីបង្កើនតម្លៃនៃមូលនិធិនេះ: ការបំផ្លើសនៃចំនួនទឹកប្រាក់នៃប្រាក់ចំណូល និងប្រាក់ចំណេញសិទ្ធិកាត់ទុកនិងសិទ្ធិឃុំគ្រងបានដាក់នៅលើមូលនិធិនេះការលក់អចលនទ្រព្យពាណិជ្ជកម្មមួយនេះផ្តល់នូវការកើនឡើងទៅបែបបទនានានៃការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មដើម្បីជូនដំណឹងដល់ភាគីទីបីនៃការលក់។ 

II. ជួលពាណិជ្ជកម្ម ជួល (ឬជួល) 

  ជួលពាណិជ្ជកម្ម គឺជាកិច្ចសន្យាមួយដែលមនុស្សម្នាក់ (ភតិសន្យាបតី) ដៃនៅលើអចលនទ្រព្យចំពោះការចោលរបស់មនុស្សម្នាក់ផ្សេងទៀត (ភតិកៈ) និងឱ្យគាត់ប្រឆាំងនឹងការទូទាត់ការអាស្រ័យ​ផលនៃតម្លៃជាក់លាក់មួយនិងសម្រាប់ពេលវេលាមួយ ។ ការជួលជាកិច្ចសន្យាដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងព្រមព្រៀងដោយកិច្ចប្រជុំនៃឆន្ទៈទូទៅនៃការពីរឬច្រើនជាជនទោះបីជាការពិតគឺស្ថិតនៅក្នុងប្រធានបទគោលការណ៍ដើម្បីធ្វើសំណុំបែបបទឬផ្លូវការ។ ការជួលនេះគឺក្នុងកិច្ចសន្យាសម្រាប់ការពិចារណាដែលមានតម្លៃមួយដែលតម្លៃនេះគឺជាធាតុសំខាន់មួយនៃអត្ថិភាពនៃអនុសញ្ញានេះ។ វាគួរតែត្រូវបានជួសជុលឬការប្តេជ្ញាចិត្ត។ គណបក្សនេះអាចយល់ស្របផងដែរថាតម្លៃនេះនឹងត្រូវបានកំណត់ដោយមួយភាគបីនៃជម្រើសរបស់ពួកគេ។ ការជួលនេះត្រូវបានផ្ដល់ជាគោលការណ៍រយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៦ឆ្នាំ ឬ៩ឆ្នាំ ឆ្នាំជាប់គ្នានិងពេញលេញមួយនឹងត្រូវបញ្ជូនទៅស្ថានភាពនៃការជួលពាណិជ្ជកម្ម ការជួលត្រូវតែប្រើនៅក្នុងការសម្រាប់អចលន ទ្រព្យមួយឬសិប្បកម្មពាណិជ្ជកម្មឧស្សាហកម្ម គឺជាការដាក់ភាគហ៊ុន ក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានបង្កើតឡើងហើយថាមូលនិធិនេះជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកផលិត ឬ អ្នកជំនួញបានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីនៃពាណិជ្ជកម្មក្រុមហ៊ុននិងសហគ្រិនដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងអាជីវកម្មថតមួយ គឺជាការចាំបាច់ដែលថាគោលបំណងរបស់ភាគីចុះកិច្ចសន្យាភតិសន្យាបតី និងអ្នកជួលគឺថាក្នុងបរិវេណនេះត្រូវបានប្រើដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មឬយានមូលនិធិ ។ ជាគោលការណ៍និងជាប្រធានបទដើម្បីភាពស្របច្បាប់នៃសំណើសកម្មភាពដែលភាគីអាចជ្រើសរើសប្រើប្រាស់ធ្វើពីបរិវេណជួលនេះ ។ ពួកគេនឹងកំណត់ពីការរួមគ្នា និងដោយកិច្ចព្រមព្រៀងគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងពេលនៃកិច្ចសន្យាប្រភេទនៃប្រតិបត្ដិការដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអ្នកជួលនេះ។ កាតព្វកិច្ចរបស់ភាគីនេះ ជួលនេះជាកិច្ចសន្យាទ្វេភាគីដែលបង្កើតការទទួលខុសត្រូវរបស់ភាគីទាំងពីរកាតព្វកិច្ចទៅវិញទៅមក។ 

III. លក់ទ្រព្យសម្បត្តិអាជីវកម្ម 

 មុនពេលទីបំផុតពួកគេបានសម្រេចការលក់ដោយបានចុះហត្ថលេខាលើការប្រព្រឹត្ដខ្លួនវាផ្ទាល់, គណបក្ស, ដូចដែលពួកគេត្រូវបានព្រមព្រៀងគ្នាលើតម្លៃនិងលក្ខខណ្ឌចាំបាច់នៃការលក់, ជាញឹកញាប់បំផុតដែលបានដឹងដោយការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះរបស់ឯកសារស្គាល់ជាទូទៅថាជាកិច្ចព្រមព្រៀងការលក់មួយ។ 

 IV. ជំហានដើម្បីលក់អាជីវកម្មមួយ

-ការវាយតម្លៃនៃអាជីវកម្មនាពេលខាងមុខនៃកិច្ចព្រមព្រៀងការលក់ 

-ការសន្យានៃការលក់ និងការទិញអាជីវកម្មប្រធានបទទៅលក្ខខណ្ឌអាទិភាពរួមមានការ ទួល បានប្រាក់កម្ចីធនាគារ ការរៀបចំហិរញ្ញវត្ថុ (ឥណទានធនាគារនិងការរៀបចំច្បាប់) កិច្ចការដើម្បីបង្កើតនិងចុះឈ្មោះមួយ។  

៤.១ គុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិសម្រាប់អ្នកទិញ 

     គុណសម្បត្តិ អ្នកទិញបានក្លាយទៅជាម្ចាស់នៃទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ជាមួយនឹងកិច្ចសន្យាមួយ​ចំនួនដែលត្រូវបានបញ្ជូនជាមួយនឹងការអាជីវកម្ម (កិច្ចសន្យាការងារ, ការជួល, ការធានារ៉ាប់​រង), ការទិញនេះមិនគាំទ្រកាតព្វកិច្ចណាមួយឬបំណុលរបស់អ្នកលក់នោះទេ។ 

  គុណវិបត្តិ ចំនួនទឹកប្រាក់ដែលបង់ជាទូទៅក្នុងករណីខ្ពស់ជាងមូលបត្ររបស់ការប្រោសលោះគឺជាអវត្ដមាននៃការទទួលខុសត្រូវ ។ អ្នកទិញមិនទទួលអាទិភាពរបស់ក្រុមហ៊ុននេះដោយការទិញអាជីវកម្មមួយ។ វាត្រូវតែកសាងទីតាំងនិងភាពជឿជាក់របស់ខ្លួន។ 

៤.២ គុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិសម្រាប់អ្នកលក់

   គុណសម្បត្តិ ការលក់ទ្រព្យសម្បត្តិមានអត្ថប្រយោជន៍សំខាន់នៃការចេញផ្សាយចុងក្រោយនៃអាជីវកម្មរបស់ខ្លួននៅពេលដែលការលក់នេះត្រូវបានបញ្ចប់ ជាការពិតណាស់វាត្រូវតែដោះស្រាយបំណុលនិងពន្ធរបស់ខ្លួននិងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទិញមានភាពសប្បាយរីករាយដោយសន្តិវិធីនៃមូលនិធិនេះ, ប៉ុន្តែវាមានចំណងសំខាន់ (នរណាម្នាក់អាចចំណាំ, ទោះជាយ៉ាងណា, កាតព្វកិច្ចមិនបានក្នុងការប្រកួតប្រជែង) នៅក្នុងការគោរពនៃការក្រោយ (ដែលកាលពីច្រើនឆ្នាំមកហើយដែលជា ធានាទ្រព្យសម្បត្តិនិងបំណុលក្នុងការលក់ភាគហ៊ុនឧទាហរណ៍) ។ 

  គុណវិបត្តិ តម្លៃនៃអាជីវកម្មនេះអាចនឹងមិនត្រូវបានបង់ទៅឱ្យអ្នកលក់ដែលជាចុងក្រោយ ជាទូទៅ ជាមួយវានឹងត្រូវបានរបស់សេសសល់មួយចែកចាយទទួលជាញឹកញាប់ Carp ដែលមិនងាយស្រួលក្នុងការប្រតិបត្ដិការនេះ ។ ចំណាយពន្ធអាចមានសារសំខាន់សម្រាប់អ្នកលក់ពិសេសនៅពេលដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការទទួលស្គាល់ការលក់បានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់យ៉ាងខ្លាំងនៃតម្លៃលក់ការកាត់ចេញនេះ។ 

 V. កិច្ចសន្យាភ្នាក់ងារពាណិជ្ជកម្ម

  កិច្ចសន្យាភ្នាក់ងារពាណិជ្ជកម្ម កិច្ចសន្យារបស់ភ្នាក់ងារពាណិជ្ជកម្មគំរូ ភ្នាក់ងារកិច្ចសន្យា រវាងការចុះហត្ថលេខា ជាក្រុមហ៊ុនមានដើមទុននៃការ តំណាងដោយអ្នកគ្រប់គ្រងម្នាក់ ហៅថា "នាយកសាលា" ហៅកាត់ថា "ភ្នាក់ងារលក់" នាយកសាលានេះមានជំនាញក្នុងការផលិតនិងផ្ដល់ទីផ្សារនៃផលិតផលនិងសេវាកម្មដល់អតិថិជន ។ ការចែកចាយត្រូវបានធានាជាពិសេសនៅក្នុងបណ្តាញនៃភ្នាក់ងារតាមរយៈការលក់មួយ ។ ភ្នាក់ងារពាណិជ្ជកម្មមានបទពិសោធ, ដឹងអំពីរបៀបនិងទំនាក់ទំនងទៅនឹងការចែកចាយនៃផលិតផលបែបនេះហើយ ដូច្នេះមានបំណងទទួលបានយោជន៍ពីស្ថានភាពនៃការផ្នែកពាណិជ្ជកម្មដែលសំខាន់សម្រាប់តំណាង នៃផលិតផលនិងសេវាកម្មដែលបានរៀបរាប់ខាងលើដែលត្រូវបានទទួលយកដោយនាយកសាលានេះ។ កំណត់លក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់ពួកគេនិងយល់ព្រមទៅនឹងលក្ខខណ្ឌនៃការលក់កិច្ចសន្យានេះភ្នាក់ងារនេះពួកគេបានប្រកាសបញ្ជាក់បញ្ជូនទៅស្ថានភាពស្របច្បាប់ក្រោមបទប្បញ្ញត្តិ នៃក្រមពាណិជ្ជកម្មនៅលើភ្នាក់ងារពាណិជ្ជ​កម្ម​និងអត្ថបទជាបន្តបន្ទាប់។ 

 VI. ការរំលោភកិច្ចសន្យា

 ការរំលោភកិច្ចសន្យា ពាណិជ្ជកម្មនៃកិច្ចសន្យានៃការបំបែកពាណិជ្ជកម្មគឺមិនមែនជារឿងតូចតាចនោះទេ ជាការពិតណាស់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងអ្នកជំនាញមិនតែងតែល្អ, ហើយពេលខ្លះវាហាក់ដូចជាការចាំបាច់ដើម្បីបញ្ចប់ការប្តេជ្ញាចិត្តដែលបានធ្វើជាគោលការណ៍ការរំលោភកិច្ចសន្យា នេះអាចធ្វើទៅបាននៅក្រោមសេរីភាពនៃកិច្ចសន្យា។

 ទោះជាយ៉ាងណាប្រភេទនៃការសម្រាកណាមួយមិនត្រូវបានទទួលយកដោយសមាជិកសភាដែលមកគ្រប់គ្រងលើលក្ខខណ្ឌនោះ។ ដូច្នេះការសម្រាកពាណិជ្ជកម្មដែលមិនបំពេញលក្ខខណ្ឌដែលតម្រូវស្ថិតនៅក្រោមការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកនិពន្ធរបស់ខ្លួន ឱកាសបំបែកគឺមានកម្រិតបន្ថែមទៀតនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះជាងពីមុនដោយសារបទល្មើសនៃការបង្កើតថ្មីនេះដូចជាការបញ្ចប់នៃការទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មមួយរំពេច។

 គោលការណ៍នៃការហាមឃាត់ការសម្រាកយ៉ាងខ្លាំងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មគោលការណ៍ថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ 2001 ដោយមានការអនុម័តច្បាប់របស់ NRE ខែឧសភាឆ្នាំ 2001 15 (មួយ) ដែលបានមកស្របជាមួយរូបរាងនៃការហាមឃាត់កំណត់នៃការនេះ ការរំលោភការរំលោភបំពាន ។ ឥទ្ធិពលនៃច្បាប់នៃ 15 NRE ខែឧសភាឆ្នាំ 2001 គំនូរបែបប្រពៃណីនៃការរំលោភកិច្ចសន្យានេះបានបង្កឱ្យមានការលំបាក ​ជាការពិតណាស់ការរំលោភលើកាតព្វកិច្ចកិច្ចសន្យាសិទ្ធិភាគីម្ខាងទៀតដើម្បី​បំបែកកិច្ចសន្យានោះ។ ដូច្នេះអ្នកនឹងត្រូវបានផ្ដល់សិទ្ធិដើម្បី ការបញ្ចប់កិច្ចសន្យាក្នុងករណីនេះដោយមិនមានគ្រោះថ្នាក់ការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នក ។ គំនិតនៃការបែកបាក់រំពេចនៃទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជ​កម្ម​​​ពាណិជ្ជករមួយអាចត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅទទួលខុសត្រូវប្រសិនបើលោកអ្នកបានបំបែកយ៉ាងខ្លាំង​សូម្បីតែផ្នែកខ្លះជាទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មដែលបានបង្កើតឡើងដោយគ្មានការជូនដំណឹង។ ដូចគ្នានេះផងដែរត្រូវយល់ដឹងថាការសម្រាកអាចត្រូវបានចាត់ទុកជាខុសសូម្បីតែនៅក្នុងដំណាក់កាលមុនកិច្ចសន្យានៃការចរចារ ។ មុនពេលចាប់ផ្ដើមការចរចាដូច្នេះត្រូវតែត្រូវប្រាកដថាអ្នកចង់ចុះកិច្ចសន្យាជាមួយនឹងដៃគូមួយ ។ លើសពីនេះទៀតការផ្តល់កិច្ចសន្យារយៈពេលថេរមិនបានគេចពីការដាក់ទណ្ឌកម្ម។ ដូច្នេះសូម្បីតែប្រសិនបើអ្នកចង់បំបែកទំនាក់ទំនងរបស់អ្នកជាផ្នែកមួយនៃមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍សង្គមមួយរយៈពេលខ្លីមុនពេលបញ្ចប់របស់វាអ្នកត្រូវតែអនុវត្តតាមសេចក្តីជូនដំណឹងមួយរយៈពេល, បើមិនដូច្នេះទេការសម្រាកនឹងនៅតែត្រូវបានចាត់ទុកថាជាឃោរឃៅហើយដូច្នេះទស់ ។ 

   គំនិតនៃការពាណិជ្ជករនេះគឺជាប្រធានបទដែលជាផ្នែកមួយនៃវិធាននេះការសំរេចចិត្តធំទូលាយមួយ។ វាជាការគ្រប់គ្រាន់ដែលសកម្មភាពនេះគឺជាសកម្មភាពអាជីវកម្មមួយដែលមានក្នុងការផ្តល់ផលិតផលឬសេវាមួយ ។ ដើម្បីធានាបាននូវភាពស្របច្បាប់នៃការសម្រាកនេះ គឺល្អប្រសើរជាងមុនដូច្នេះតែងតែគោរពរយៈពេលជូនដំណឹងមួយដើម្បីទប់ស្កាត់សកម្មភាពណាមួយដោយភាគីផ្សេងទៀត ចំពោះការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកនិពន្ធនៃការសម្រាកនេះគឺមានកំហុសត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌពីរវត្តមាននៃទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មបានបង្កើតឡើងនិងធម្មជាតិឃោរឃៅនៃការបរាជ័យនោះ។ ច្បាប់ករណីនេះបានបញ្ជាក់ថាមួយត្រូវតែយល់អំពីការប្រើប្រាស់ពាក្យ "ទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មដែលបានបង្កើតឡើង" បង្ហាញថាទំនាក់ទំនងមួយបិទនិងមិនបានអនុវត្តតាមមិននៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ដូចនេះសម្រាប់ ថាតើទំនាក់ទំនងនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងឬមិន, ហើយដូច្នេះប្រសិនបើការសម្រាកនោះទំនងជាត្រូវបានអនុញ្ញាត, វានឹងយោងទៅលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យនៃប្រវែងរបស់វានិងអាំង​តង់​ស៊ីតេរបស់ខ្លួន ។

  ដូច្នេះយើងអាចសន្និដ្ឋានថាការសម្រាកនេះនឹងមិនត្រូវបានចាត់ទុកជាខុសប្រសិន​​​បើទំនាក់ទំនង​ប្តេជ្ញាចិត្តជាមួយនឹងគណបក្សផ្សេងទៀតគឺយ៉ាងខ្លាំងថ្មីនិងគ្រោងសម្រាប់​រយៈ​ពេលខ្លីមួយ។ លើសពីនេះទៀតដើម្បីចូលរួមទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកនិពន្ធរបស់ខ្លួន ការសម្រាកត្រូវមានតួអក្សរ​ឃោរ​ឃៅមួយវាបង្កើតការរំលោភបំពាន។ ផ្ទុយទៅវិញក្នុងការអវត្ដមាននៃការរំលោភបំពានបែបនេះ​វា​នៅតែអាចធ្វើទៅបានដើម្បីបញ្ចប់កិច្ចសន្យាជាឯកតោភាគីដោយមិនមានការបង្ហាញ​អំពីភាពត្រឹមត្រូវសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួនសម្រាកនឹងត្រូវបានចាត់ទុកថាជាឃោរឃៅបានឆាប់ដូចជាការ​ជូន​ដំណឹងនៃការអនុវត្តមិនត្រូវបានគោរព។ ដូច្នេះយើងត្រូវតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការទទួ​ល​យកការរយៈពេលជូនដំណឹងទៅក្នុងគណនីវិស័យដែលភាគីចុះកិច្ចសន្យាត្រូវបានគេដែលមានទីតាំងស្ថិតនេះ។

       សេចក្តីជូនដំណឹងនេះត្រូវតែមាននៅក្នុងការសរសេរ និងការវិភាគនៃឆន្ទៈត្រូវតែជាក់លាក់ ។ 

    ដូច្នេះបានធ្វើការប្រកាសពីការទៅពាក្យសំដីជំរុញ cocontrac របស់ខ្លួនផ្ទុយគឺចាត់ទុកជាមោឃៈ។ ដូច្នេះវត្តមានរបស់ឃ្លាបញ្ចប់នៅក្នុងកិច្ចសន្យានេះមិនអនុញ្ញាតឱ្យដើម្បីគេចផុតពីកាតព្វកិច្ចរបស់ការទទួលខុសត្រូវ ។ ទោះបីជាមានវត្តមាននៃកិច្ចសន្យាមួយវានឹងមានកំហុសដែលនឹងត្រូវកើតឡើងនោះទេ។ កាតព្វកិច្ចដើម្បីជួសជុលការខូចខាតនេះគឺជាច្បាប់, ចំនួនទឹកប្រាក់តូចមួយដែលត្រូវបានចែងក្នុងកិច្ចសន្យា។ 

   ដូចគ្នានេះដែរកំហុសក្នុងការធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់បណ្តាលឱ្យជួសជុលការខូចខាតទៅភាគីទីបីនៅក្នុងករណីនៃការបញ្ចប់ដោយខុសច្បាប់ដែលអាចនាំឱ្យមានការបង់ប្រាក់និងការប្រាក់នៃការ​ខូច​ខាតទំនាក់ទំនងស្របនោះទេ។ ដើម្បីចូលរួមជាអ្នកនិពន្ធនៃការទទួលខុសត្រូវបំបែកវា គឺជាការមិនចាំបាច់ដើម្បីបង្ហាញពីអត្ថិភាពនៃកិច្ចសន្យាមួយ ប៉ុន្តែគណបក្សចុះកិច្ចសន្យារងរបួសត្រូវបង្ហាញការខូចខាតដែលបានរងដោយសារតែសម្រាករំពេច។ ការខូចខាតយកទៅក្នុងគណនីបានដោយ​ចៅក្រមគឺជាការមួយដែលទាក់ទងទៅនឹងអំពើព្រៃផ្សៃនៃការសម្រាកនេះ ។ ដូច្នេះនេះនាំចៅក្រមពេញចិត្តក្នុងការស្តាប់ការពឹងផ្អែកសេដ្ឋកិច្ចនៃតួអក្សររវាងភាគីចុះកិច្ចសន្យានេះ ។ 

 ចៅក្រមនឹងមានទាំងអស់ចិត្ដដើម្បីដាក់ទោសដើម្បីបង់ការខូចខាតយ៉ាងច្រើនប្រសិនបើគណ​បក្ស​ឆ្លងរងរបួសស្ថិតក្នុងស្ថានភាពនៃការពឹងផ្អែកលើ សេដ្ឋកិច្ចមួយពាក់ព័ន្ធគណបក្សផ្សេងទៀតនោះគឺការនិយាយថាឧទាហរណ៍ប្រសិនបើ ថាជាដៃគូសំខាន់របស់ខ្លួនឬប្រសិនបើវាកំណត់ភាគច្រើននៃចំណូលរបស់ខ្លួន។ លើសពីនេះទៀតគណបក្សរងរបួសអាចនឹងធ្លាក់ចុះស្នើសុំការបន្ត នៃកិច្ចសន្យាឬដោយកម្មវិធីទៅចៅក្រមលើកឡើងពីមួយខុសច្បាប់ច្បាស់ក្រឡែតឬមុនចៅក្រមកាត់ទោសចំពោះកិច្ចការនៅជូនដំណឹងខ្លីមួយ។ 

 ចប់ សូមអរគុណ !

ឯកសារយោង 

-www.google.com.kh 

-www.murielle-cahen.com 

-www.google.translate.com 

-vannarachin.wordpress.com